Dokkum par anne droogsma

Dokkum (Friese uitspraak: [’dɔkm]?) is een stad in de gemeente Noardeast-Fryslân in de Nederlandse provincie Friesland. Op 1 januari 2023 telde de stad 12.965 inwoners.[1]

Dokkum ligt ten zuiden van de Waddenzee en ten (zuid)westen van het Lauwersmeer tussen Damwoude (Damwâld) en Aalsum (Ealsum), gelegen op de grens tussen de Kleistreek en de Friese Wouden (Wâlden). De stadskern ligt rond de plek waar de Dokkumer Ee en het Dokkumergrootdiep samenkomen.

De plaats is een van de Friese elf steden en heeft een regionale verzorgingsfunctie voor Noordoost-Friesland. Dokkum is de vijfde winkelstad van Friesland (56.688 m2 verkoopvloeroppervlakte). Rond Dokkum wordt het Friese dialect Noordhoeks gesproken. Sinds 2016 is Dokkum dankzij de Centrale As (N356) aangesloten op een vernieuwd wegennetwerk richting Leeuwarden, Drachten en Groningen.

Geschiedenis
Dokkum geniet bekendheid omdat in 754 Bonifatius in de omgeving van Dokkum werd vermoord.

Over de oorsprong van de naam Dokkum zijn verschillende verklaringen in omloop. Sommigen denken aan een combinatie en samentrekking van de Friese mansnaam 'Docko' die hier een erf of 'heim/hiem' zou hebben bezeten. Anderen associëren Dokkum met 'Tockingen', dat is een 'nederzetting aan een tocht of stroom'. Schrijfwijzen voor de plaatsnaam waren onder meer 'Dockinga' en 'Dockynchirica'. Sinds de middeleeuwen is in Dokkum een klooster waarin vanaf de 13e eeuw monniken van de Norbertijner orde zijn gevestigd. Olivier van Keulen predikte in 1214 in Dokkum de kruistocht, waaraan dan ook Dokkumers hebben meegedaan. Deze geschiedenis wordt door middel van een halve maan op het wapen van Dokkum in herinnering gebracht.

In 1298 kreeg Dokkum na Stavoren, Harlingen en IJlst als vierde stad van Friesland stadsrechten.

In de Grote Friese Oorlog doet het Geallieerde leger onder leiding van Focko Ukena in 1418 een aanval op Dokkum. Na enkele schermutselingen met de Schieringer verdedigers gaven deze zich over en werd de stad overmeesterd. Dokkum wordt gebrandschat en de stad militair onschadelijk gemaakt.

In de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje was Dokkum een belangrijke pion in de strijd. In 1572 was de stad enkele uren in handen van de geuzen. Dokkum werd daarvoor zwaar gestraft met de Waalse Furie in Dokkum. Na 1579, toen Dokkum zich aansloot bij de Unie van Utrecht, begon een tijdperk van rust. Het roomse klooster en de kloosterkerk werden in 1589 gesloopt, de toren van de kerk bleef tot 1832 het stadsbeeld bepalen.

De Zijl over het Dokkumergrootdiep in het centrum
In vroegere jaren lag de stad in open verbinding met de zee, het Dokkumergrootdiep. In 1597 vestigde de Friese Admiraliteit